Fonds podiumkunsten kan maar 78 gezelschappen financieren
Het Fonds Podiumkunsten (FPk) heeft bekend gemaakt welke gezelschappen de komende vier jaar subsidie zullen ontvangen. Het fonds verdeelt 27,1 miljoen per jaar voor de periode van 2021 tm. 2024. Dat bedrag lijkt misschien veel, maar het is 15,8 miljoen euro minder dan de vorige periode. De nieuwe besluiten van het FPk zijn daardoor een slachtveld geworden. 149 theater- dans- en muziekgroepen kregen een positief advies voor subsidie. Slechts 78 groepen krijgen ook daadwerkelijk geld. De eerste reacties zijn niet mals.
"Met een paar miljoen erbij kunnen ze deze slachting voorkomen," vertelt zakelijk leider Jan Bakker van Jazz Orchestra of the Concertgebouw aan De Volkskrant. Maar hij verwacht tenminste dat zijn gezelschap nog wel door zal blijven spelen. Bij toneelgroep Dood Paard is de stemming ronduit kil: "De facto betekent dit na 26 jaar het einde van Dood Paard," zegt acteur Manja Topper.
En zij zijn zeker niet de enige grote gezelschappen die nu op een cruciaal moment hun financiering verliezen. Orkater, Urban Myth, Oorkaan, Urland, Matzer Theaterproducties, Discordia, Hotel Modern, Dudapaiva Company, Feikes Huis, Suburbia, zangeres Wende Snijders, Zeelandia en Vis à Vis vallen allemaal buiten de boot. Allen kregen een positief advies, maar het geld is op. Slechts 39 procent van de aanvragen kreeg daadwerkelijk financiering. Vorig jaar was er nog geld voor 112 positieve adviezen.
Analyse: Hoe wordt cultuur gefinancierd in Nederland?
Het Fonds Podiumkunsten (FPk) is één van de twee belangrijkste manieren om via Het Rijk (lees: landelijk, via de Nederlandse regering) subsidie aan te vragen als theater- dans- of muziekgezelschap. Vaak kom je hier alleen voor in aanmerking als je van grote landelijke waarde bent. Het FPk is een aanvulling op de culturele basisinfrastructuur (BIS). Met de BIS worden de cruciale theatergezelschappen en theaters gefinancierd. Het FPk bepaalt wie geld van Het Rijk krijgt om zijn plannen uit te voeren. Die moet je vooraf indienen, inclusief de financiële onderbouwing.
Krijg je geen landelijke subsidie, dan zou je natuurlijk ook lokaal (vaak via de gemeente) om subsidie kunnen vragen. Deze potjes verschillen echter enorm per gemeente. Veel gemeentes hebben helemaal geen geld voor cultuur. Krijg je als theater of gezelschap niets? Dan moet je zelf je eigen financiering regelen. Dat is niet makkelijk: voorstellingen kosten veel tijd, geld en moeite om te maken. Pas daarna kun je eventueel geld verdienen. Subsidie is geen gratis geld voor kunstenaars, maar een financiële investering die vooraf nodig is om theater- dans en muziekvoorstellingen mogelijk te maken. Het is een alternatief voor een lening of een private investeerder.
Helaas staat de Nederlandse cultuursector al jaren onder enorme druk. Het Rijk haalt de facto alleen maar geld weg bij cultuur. Dit, in combinatie met de coronacrisis, betekent waarschijnlijk de nekslag voor een aantal gezelschappen. "Je weet dat als we nu zoveel gezelschappen niet honoreren, er vanwege de coronacrisis een enorm verlies van arbeidsplekken volgt," vertelt directeur Henriette Post van het Fonds Podiumkunsten aan De Volkskrant. Zonder subsidie ben je in Nederland al snel afhankelijk van de kaartverkoop. En door corona is die er nu nog steeds niet of nauwelijks.